Efes Antik şehrinin yakınlarında bulunan Yedi Uyuyanlar Mağarası, hem İslamiyet’te , Hem Hristiyanlıkta zikredilen yedi gencin uyuduğu mağara olarak bilinir
Müslümanlar tarafından Kuran’da Keyf süresinde zikredilen Ahsab-ı Kehf Mağarası günümüzde daha çok Tarsusta ya da Afşin’de bulunan mağara olduğu kabul edilirken Hıristiyan dünyası Efes’teki bu yeri benimsemiştir.
MS 250 yılı civarında Imparator Decius zamanında yaşayan yedi Hristiyan genç (Bunlar, birçok kaynakta adlan farklı verilen Malta, Malchus, Martinianus, Dionysius, Yohannes. Serapion ve Kostantinus’tur. İslamiyet’te ise Debernuş, Mesliha, Kafeştateyyuş, Sazınuş, Mekselina, Mermuş, Yemliha ve köpekleri Kıtmir adı geçer) imparatorun tanrılaştırıldığı tapınağa kurban sunmayı reddeder ve ölüm tehdidi alınca bir mağaraya sığınırlar. Hükümdar da mağaranın girişine duvar örülmesini emreder. Yedi Uyurlar bir süre sonra uykuya dalar. Gençler uyanır ve her şeyden habersiz olarak yiyecek almak için kente giderler. Bir fırından ekmek almak isteyen Yemliha eski parayı verince artık Decius’un (249-251) değil 11. Theodosius’un zamanında (408-450) olduklarını ve arkadaşlarıyla yalnız bir gece değil, 200 sene boyunca uyuduklarını öğrenir. Hıristiyanlık Roma İmparatorluğu’nun her yanında yaygınlaşmıştır artık Yemliha mağaraya geri dönüp durumu anlatınca, tüm arkadaşlar tekrar uyumaya karar verir ve bir daha uyanmazlar.
Yedi gencin ölümünden sonra büyük bir cenaze töreni yapıldığı ve gömüldükleri mağaranın üzerine bir kilise inşa edildiği söylenegelir.
Burada geçmiş yıllarda yapılan kazılarda, bir kilise ve çok sayıda mezar bulunmuştur Mezarlarda ve kilisenin duvarlarında kutsal sayılan Yedi Uyuyanlara hitap etmek üzere yazılmış yazıtlar görülünce burasının efsanevi kilise olduğu kabul edilmiştir. Yakın çevresinde de Efes Antik Kentinin önemli mezarlık alanlarından birisi bulunmaktadır.
NOT: İçerde dolaşmak yapılara ve mezarlara zarar verdiğinden içeriye girişe izin verilmemektedir.