Mehmed Muhyiddin Üftade (1490-1580), Bursa’nın Araplar mahallesinde doğmuş, Osmanlı döneminin önde gelen mutasavvıflarındandır, Adı Mehmed, lakabı Muhyiddin’dir. Şiirlerinde kullandığı “Üftâde” mahlasıyla tanınır. Tasavvuf yoluna genç yaşta adım atmış, çocuk yaşlarında intisap ettiği Bayramiyye tarikatı şeyhlerinden Muk‘ad Hızır Dede’nin teşvikiyle ilim tahsiline başladı. Şeyhinin vefat ettiği 918’e (1512) kadar yaklaşık sekiz yıl kendisine hizmet etti. Güzel sesiyle Bursa Ulucamii’nde ve Doğan Bey Mescidi’nde ezan okudu. Birkaç akçelik maaşı kabul ettiği için rüyasında, “Mertebenden üftâde oldun” (düştün) diye uyarıldığının ertesi günü ezan okumayı bıraktı. Bu olayın ardından ipekçilik ve düğmecilik yaparak, kitap istinsah ederek geçimini sağladı. Bir yandan da fahrî imamlık ve müezzinlik görevini sürdürdü. Otuz beş yaşları civarında vaaz ve irşada başladı.
Doğan Bey Mescidi, Namazgâh Camii ve diğer camilerdeki vaazlarını halk büyük bir ilgiyle takip ediyordu. Uludağ eteklerindeki Pınarbaşı Kuzgunluk mahallesinde inşa ettirdiği cami ve tekkede irşad faaliyetini sürdürürken 1529-1536 yılları arasında Emîr Sultan Camii hatipliğine tayin edildi. Emîr Sultan’ın mânevî işaretiyle kabul ettiğini söylediği bu görevi vefat ettiği 12 Cemâziyelevvel 988 (25 Haziran 1580) tarihine kadar sürdürdü. Hayatını tevazu, ibadet ve halka hizmetle geçiren Üftade, “Üftâde” (düşkün, alçakgönüllü) mahlasını bu yaşam felsefesinden almıştır.
Kendisi aynı zamanda Celvetiyye yolunun kurucusu Aziz Mahmud Hüdayi’nin mürşididir.
Türbenin Tarihi ve Mimari Özellikleri
Hz. Üftade’nin türbesi, Bursa’nın Yıldırım ilçesinde, kendi adını taşıyan caminin yanında bulunur. Türbe, klasik Osmanlı mimarisinin sadeliğini yansıtır. Sekizgen planlı yapıda ahşap işçiliği ve hat sanatı öne çıkar. İçeride Hz. Üftade’nin sandukası ile birlikte aile fertlerine ait mezarlar da yer alır. Türbenin hemen yanındaki Üftade Camii, Bursa’nın en eski camilerinden biridir.
Konumu
Kaynak:
- Tanrıkorur, S. (2015). Osmanlı’da Tasavvuf Kültürü ve Bursa. İstanbul: Sufi Yayınları.
- Uludağ, S. (2002). Bursa Ansiklopedisi. Bursa Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
- Ülker, H. (2018). Hz. Üftade ve Celvetiyye Yolu. Journal of Sufi Studies, 12(3), 45-67.
- Bursa İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
- islamansiklopedisi.org.tr