DEVECİLER HANI (FATİH MEHMET PAŞA HANI )

Kitabesi bulunmayan Deveciler Hanı, büyük bir ihtimalle, Çelebi Mehmet ve oğlu II. Murat döneminde Sulusokakta yoğun olarak görülen imar faaliyetleri sırasında yapılmış olmalıdır. Hanın mimarisinin ve giriş kapısının iki yanındaki nişlerin üstündeki mukarnasların tarihi gelişimleri, uygulanan mimari ve süsleme teknikleri değerlendirildiğinde, Çelebi Mehmet ve II. Murat döneminde yapılma olasılığı güçlenmektedir. Bu dönemde, Sulusokakta inşa edilen Tokat Bedesteni, Takyeciler Camii, Tokat Ulu Camii, Yörgüç Paşa Hamamı, Sık Dişini Helası, Rüstem Çelebi Camii günümüze ulaşmıştır. Tokat bu kadar yoğun bir imar faaliyetini başka bir dönemde görmemiştir.

Fatih Sultan Mehmet Vakfına kayıtlı olan hanın sonradan Fatih Sultan Mehmet Vakfına kaydedilmiş ve Fatih kısmı eklenerek orjinal ismi olan Sultan I. Mehmet Vakfının unutulmuş olabileceği düşünülmektedir.

Han iki katlı olarak düzenlenmiş giriş kısmı kuzey cephesinin ortasındadır. Giriş kapısının önünde, üzeri kubbe ile örtülmüş bir alan, bu alanın her iki yanında üzerinde mukarnas süslemeler bulunan nişler bulunur. Kapının iki yanında, yola cepheli, doğu yönünde 10, batı yönünde 5 adet dükkan vardır, doğu yönündeki dükkanlardan ikisi mevcut yolun uygun olmaması sebebiyle onarılamamıştır. Beş dükkandan bugün onarılmış olan üçünün üzeri mescit olarak kullanıldığından, dükkanların üçü bir tarafta ikisi bir tarafta kalacak şekilde ayrılmış ve araya bugün mescit olmayan taş merdiven yerleştirilmiştir. Bu uygulama sebebi ile son dükkan merdiven genişliği kadar cephe hizasından taşmıştır. Bu durum basit bir mihrabı da olan küçük bir dükkan üstü mescidin özgün olduğunu da ortaya çıkarmaktadır.

Avluya üstü tonozla örtülü alandan geçilmektedir, avlunun kuzey revaklarına bitişik üst kata çıkışı sağlayan iki merdiven bulunmaktadır. Alt katta 27 oda bir hela, üst katta 28 oda bir hela olmak üzere 55 oda ve 2 hela bulunmaktadır. Her odada eşya koymak için bir dolap nişi ve bir ocak bulunmaktadır. Helalar develik kısmına taşırılarak odalardan uzaklaştırılmıştır. Giriş eyvanının üstüde eyvan olarak düzenlenmiştir.

Hanın doğu yönünde, avlunun doğusunda bulunan kapıdan geçilen, iki büyük tonozla örtülü develik kısmı bulunmaktadır. Develik kısmının dış kapısı yenileme sırasında kapatılmıştır. Tarihi İpek Yolu üzerinde bulunan han döneminin tek kişilik konaklama imkanına sahip ve Osmanlının ilk başkenti Bursa dışında bulunan en eski şehir hanlarındandır.

Yorum yapın

Paylaş
Paylaş